Rozróżnienie między prywatnym zbyciem działki, a działalnością gospodarczą od lat jest kwestią budzącą wiele kontrowersji. W Polsce odbyło się już wiele tego typu rozpraw, jednak nie przyniosły one jednoznacznych odpowiedzi. Z tego powodu, w 2001 roku, Naczelny Sąd Administracyjny, zwróci do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości o wydanie orzeczenia w tejże sprawie i o wyjaśnienie tego, kiedy należy uznać sprzedających działki za podatników VAT. ETS 15 września 20011 roku (sprawy połączone C-180/10 i C-181/10) wydał komunikat, w którym rozróżnia sytuacje, które powinny podlegać opodatkowaniu od towarów i usług i te, które są wyjęte spod tego obowiązku.
Według ETS, osoba nie jest zobowiązana do opłacania podatku VAT, jeśli
-
Sprzedaje grunt w ramach wykonywania prawa własności i zarządzania majątkiem prywatnym
-
Nie podejmuje aktywnych działań mających na celu podniesienie wartości handlowej działki i jej masową sprzedaż
-
Nabyła grunt w drodze darowizny lub spadku
-
Gdy grunt został przekształcony, nie poprzez celowe działanie właściciela, ale przez zmianę planu zagospodarowania przestrzennego, które nie jest zależne od woli właściciela gruntu.
ETS uznaje konieczność opłacania podatku VAT, jeśli
-
Właściciel gruntu podejmuje aktywne działania, prowadzące do podniesienia wartości handlowej działek i ich zbycia. Dotyczy to np. uzbrajania działek, wydzielenie dróg wewnętrznych
-
Podejmują aktywne działania w celu masowej sprzedaży działek
-
Ponosi dodatkowe nakłady na sprzedaż działki – stosuje działania marketingowe, zbliżone do tych, jakich używają podmioty profesjonalnie zajmujące się obrotem nieruchomości.
W polskim prawie pojęcie dotyczące zwykłego wykonywania prawa własności jest nieostre, stąd każdy wyrok musi być rozpatrywany indywidualnie. Podstawą rozpatrywania takich spraw są definicje zawarte w ustawie o VAT (art.15). Według niej, podatnikami VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, a także osoby fizyczne samodzielnie wykonujące działalność gospodarczą. Zaś za działalność gospodarczą uznaje się wszelką działalność producentów, usługodawców, a także podmiotów wykorzystujących naturalne zasoby i rolników. Definicja działalności gospodarczej obejmuje także wykonywanie wolnych zawodów, nawet wtedy, gdy dana czynność została wykonana jednorazowo, istotne są tu okoliczności wskazujące na zamiar częstotliwego wykonywania tychże czynności. Według tej definicji, jeśli nasze działanie wskazuje na chęć „częstotliwego” działania, będącego istotą dzielności gospodarczej – będziemy uznani za podatników VAT, nawet, jeśli nie jesteśmy oficjalnym przedsiębiorcom, tylko osobą fizyczną. Jednak w praktyce wykazanie tej „częstotliwości” nie jest jasno określone, stąd sąd będzie musiał każdy wniosek rozpatrywać w indywidualnie. Rozpatrując takie sprawy, sąd przyjrzy się naszym działaniom i rozważy czy mają one znamiona zwykłego zarządzania majątkiem prywatnym, czy jednak wykazuje on znamiona profesjonalnego obrotu nieruchomościami.